Overzicht impact corona op relaties en gezinnen

Het coronavirus heeft grote impact op relaties en gezinnen gehad. Moesten we in eerste instantie noodgedwongen zoveel mogelijk thuis blijven, nu steeds meer mensen gevaccineerd zijn, gaan we de fase van versoepelingen in (juni 2021). Net als de lockdown heeft ook deze fase weer zijn uitdagingen. Op deze webpagina hebben we de afgelopen 1,5 jaar feiten, data en tips verzameld over de impact die de maatregelen om het coronavirus te bestrijden hebben op relaties en gezinnen, en de mogelijkheden van relatie- en gezinstherapie. 

corona-5921370_640


Vanaf maart 2020 zagen we in vrijwel alle media informatie en tips over hoe je relaties goed kunt houden. De impact van corona op onze geestelijke gezondheid, zowel op korte als lange termijn, wordt inmiddels steeds duidelijker: onze fysieke en geestelijke gezondheid staan onder druk.

Experts waarschuwen volop voor de risico’s van oplopende spanningen, zoals conflicten en huiselijk geweld. Daarom is het nu extra belangrijk dat relatie- en gezinstherapie goed toegankelijk en beschikbaar is. 

Relatie- en gezinstherapie valt alleen onder de verzekerde zorg als er een onderliggende DSM-5 diagnose is geconstateerd. Bovendien dient er btw worden betaald over relatietherapie, omdat het niet als primaire doelstelling de bescherming van de gezondheid zou hebben.  

Dit samen maakt relatie- en gezinstherapie minder goed toegankelijk, terwijl juist in deze tijd laagdrempelige hulp ontzettend hard nodig is! Goede relatie- en gezinstherapie werkt immers preventief om escalaties, (zwaardere) gezondheidsproblemen en (v)echtscheidingen op de langere termijn te voorkomen.

Corona en mentale gezondheid

Onderzoek Esther Kluwer (april 2021)
Samen met NVRG en EFT Nederland heeft Esther Kluwer, sociaal psycholoog aan de Universiteit Utrecht en bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit, onderzocht wat de impact van de coronacrisis op Nederlandse relaties en gezinnen was. In combinatie met toekomstonzekerheid, werkdruk en mogelijk ziekte of financiële zorgen, kan de stress thuis behoorlijk toenemen. De vraag naar hulpverlening is echter lager dan verwacht. 

In dit nieuwsbericht vind je links naar de samenvatting, het onderzoeksrapport en de bijlagen.


Onderzoek Trimbos

Het Trimbos-instituut onderzocht in mei 2020 de impact van de coronamaatregelen op de psychische gezondheid van de algemene bevolking. Binnen een week namen 3000 mensen deel aan een online vragenlijst. De meerderheid van de respondenten is vrouw (83%), daarom is het onderzoek niet representatief. Toch schetsen de uitkomsten een duidelijk beeld van de negatieve impact van de coronacrisis op de mentale gezondheid.

Respondenten van het onderzoek geven aan meer stress te ervaren door corona omdat ze zich bijvoorbeeld meer zorgen maken over hun financiële toekomst en werk. 60% van hen heeft depressieve gevoelens en angstklachten en 10% van deze groep geeft aan de afgelopen periode last te hebben van suïcidale gedachten.

Respondenten die angst voor het coronavirus zelf hebben (13%), ervaren de meeste klachten. Zij rapporteerden in 80% van de gevallen klachten van depressie en angst.

  • Lees hier het persbericht van het Trimbos Instituut.
  • Hier vind je een artikel erover in dagblad Trouw, d.d. 8 mei 2020.

Update januari 2021:
Het Trimbos-instituut onderzocht de gevolgen van de coronapandemie op het werk, werkbeleving en de eigen mentale gezondheid van psychische hulpverleners en doet aanbevelingen voor duurzame inzetbaarheid. Een combinatie van niet de zorg kunnen leveren die nodig is, onduidelijkheid over protocollen en de verhoogde werkdruk door zieke collega’s zorgt dat de eigen gezondheid en het eigen functioneren achteruit gaat. Er zijn bovendien veel zorgen over een stijging van het aantal cliënten dat psychische hulp zoekt. Hier lees je het persbericht van het Trimbos.

Motie Segers
De motie Segers van 8 april 2020 vraagt aandacht voor het mentaal welzijn van zorgpersoneel, patiënten, huidige ggz-cliënten en de samenleving als geheel, als gevolg van de coronamaatregelen.  

Onderzoeken over de impact van coronamaatregelen

Databronnen COVID-19: https://databronnencovid19.nl

Het portaal SSH-COVID-19 is het expertise-portaal voor sociale en geesteswetenschappen in Nederland. https://ssh-covid19.nl

RIVM en Nivel onderzoeken iedere twee weken de beleving van COVID-19 onder de bevolking: https://www.nivel.nl/nl/zorgregistraties-eerste-lijn/surveillance

Nederlandse kinderen voelen zich minder gezond en hebben door de coronamaatregelen vaker last van angst en somberheid. Dat is de conclusie die een team onderzoekers van het Emma Kinderziekenhuis (Amsterdam UMC) trekt uit hun onderzoek tijdens de eerste lockdown. Hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie Arne Popma deed in oktober 2020 een oproep in het tv-programma Buitenhof om de mentale gezondheid van de Nederlandse jeugd een gezamenlijke maatschappelijke prioriteit te maken.

Nieuwsitems

Huiselijk geweld


Verhoging van spanningen in gezinnen

  • de Volkskrant, 4 april 2020: interview van Elsbeth Stoker, "Moeder tegen zoon: ‘Je bent een risicofactor. Ik wil geen corona krijgen van jou’"
  • Algemeen Dagblad, 15 april 2020: Advocaten: een derde meer echtscheidingen verwacht door Corona
  • De Volkskrant publiceerde op 15 februari 2021 een artikel over nevenschade van de coronamaatregelen en hoever je kunt/moet gaan om opname in gesloten jeugdhulp te voorkomen. Het artikel biedt een mooie illustratie van samenwerking tussen een orthopedagoog-generalist, een relatie- gezinstherapeut en een klinisch psycholoog. Het artikel is helaas alleen toegankelijk voor abonnees van De Volkskrant, maar je vindt het hier.
  • Trouw vroeg zich op Valentijnsdag 2021 af hoe het met de liefde is in Nederland, nu de coronacrisis bijna een jaar duurt. Hier lees je het artikel.
  • The New York Times besteedde op 16 februari 2021 aandacht aan de impact van corona op het welzijn van jongeren in Europese landen waar lockdowns van kracht zijn (ook Nederland). Je vindt het artikel hier.

Verbroken relaties 

Nieuwsitems waaraan relatie- en gezinstherapeuten hebben meegewerkt

Nieuwsitems waaraan andere professionals hebben meegewerkt

Impact van 21% btw-heffing op de toegankelijkheid van relatietherapie

Uit een recente rondvraag onder NVRG-leden bleek dat veel leden van mening zijn dat de btw-heffing op relatietherapie (specifiek: relatietherapie die wordt gegeven zonder dat er sprake is van een onderliggende DSM5-diagnose) een negatieve invloed heeft op de toegankelijkheid van deze therapie.

In ons btw-dossier lees je meer.

coronaspel


Spel 'Let's talk about Corona'

Voor haar werk bij FamilySupporters heeft gezinstherapeut Ellis Tolsma een kaartspel voor gezinnen ontwikkeld. Zij merkte dat het best een klus is om met kinderen over dit onderwerp te praten en vooral om bij de onderliggende gevoelens te komen (angst, verdriet, etc). Kinderen en gezinnen kunnen dit spel gebruiken door bijvoorbeeld elke dag een kaartje te trekken en een vraag beantwoorden. Zo kom je met elkaar in gesprek. Je kunt er ook een spel mee spelen, en degene die met het 'tegengif' (tegen corona) overblijft, heeft gewonnen.

In gezinstherapie kun je het spel goed gebruiken. Je kunt het spel bestellen door een mail te sturen naar info@familysupporters.nl

 

Zie ook het actuele NVRG Coronadossier