Btw en relatietherapie

Reikwijdte medische vrijstelling 

De reikwijdte van de medische vrijstellingsbepaling is beperkt tot diensten die bestaan uit ‘gezondheidskundige verzorging van de mens’. Hiervan is sprake als het voornaamste doel van de behandeling is ‘de bescherming, met inbegrip van instandhouding of herstel, van de gezondheid van de mens’.

De belastingdienst gaat er in haar beoordeling van uit dat relatietherapie niet per definitie gericht is op de ‘gezondheidskundige verzorging van de mens’ en daarmee niet in alle gevallen vrijgesteld is van btw. In het algemeen geldt dat alleen therapeutische handelingen voor vrijstelling in aanmerking komen die ten doel hebben een diagnose stellen, het behandelen en, voor zoveel mogelijk, het genezen van ziekten.

Volgens de belastingdienst betekent de toepassing van de btw-vrijstelling concreet dat sprake dient te zijn van een ziekte/stoornis. Ze stelt dat de btw-vrijstelling niet toepasbaar is als ‘geen ziekte/psychische stoornis is gediagnosticeerd bij een cliënt, of een concreet risico op een toekomstige ziekte bestaat’. Om te verduidelijken hoe de belastingdienst de toepassing van de btw-vrijstelling beoordeelt, geeft ze deze voorbeelden. 

Verdere voorwaarden om gebruik te kunnen maken van de btw-vrijstelling worden uitgelegd in het Besluit Staatssecretaris van Financiën 29 maart 2016.

Besluit 2016: verruiming btw-vrijstelling

In artikel 11, eerste lid onderdeel g, van de Wet op de omzetbelasting wordt gesteld dat gezondheidskundige diensten verricht door BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaren vrijgesteld zijn van afdracht van btw. In 2016 is de btw-vrijstelling verruimd (Besluit Staatssecretaris van Financiën 29 maart 2016, BLKB2016/433M). Vanaf dat moment worden ook gezondheidskundige diensten van niet-BIG-geregistreerde therapeuten vrijgesteld van betaling van btw, mits voldaan wordt aan een aantal voorwaarden. 

Het Besluit van de Staatssecretaris geeft de volgende opsomming van voorwaarden waaraan voldaan moet worden:

1. Het betreft de gezondheidskundige verzorging van de mens. Hiervan is sprake als het voornaamste doel van de (para)medische handeling is de bescherming, met inbegrip van instandhouding of herstel, van de gezondheid van de mens.

Het Besluit geeft aan dat voor de vrijstelling in aanmerking komen therapeutische handelingen die ten doel hebben een diagnose te stellen te behandelen en, voor zoveel mogelijk, te genezen van ziekten. Als aanvulling wordt gegeven dat de vrijstelling ook van toepassing op therapeutische handelingen die worden verricht voor doeleinden van preventie ofwel in de gevallen waarin de patiënt nog geen ziekte blijkt te hebben.

2. De desbetreffende medische beroepsbeoefenaar verricht een gezondheidskundige dienst die van een gelijkwaardig kwaliteitsniveau is als een gezondheidskundige dienst van een BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaar;

Er is sprake van een gelijkwaardig kwaliteitsniveau als de medische beroepsbeoefenaar aantoont dat hij (minimaal) beschikt over:

1. 1. een afgeronde op zijn beroepsuitoefening gerichte gezondheidskundige HBO-Bachelor opleiding (240 ECTS); of
   2. een afgeronde gezondheidskundige beroepsopleiding gecombineerd met een andere op zijn beroepsuitoefening gerichte aanvullende gezondheidskundige opleiding. Deze combinatie van opleidingen dient eenzelfde kwaliteitsniveau te hebben als de opleiding bedoeld onder a;
   3. een afgeronde gezondheidskundige beroepsopleiding gecombineerd met relevante kennis en ervaring op het gebied van zijn beroepsuitoefening. Deze combinatie van opleiding, kennis en ervaring dient eenzelfde kwaliteitsniveau te hebben als de opleiding bedoeld onder a.

3. De dienst wordt verricht aan de individuele patiënt. Daarvan is sprake als er contact is tussen de medische beroepsbeoefenaar en de patiënt.

Standpuntbepaling belastingdienst uit 2022

De belastingdienst heeft in 2022 middels een onderzoek getoetst in hoeverre relatie- en gezinstherapie voldoet aan de drie bovenstaande voorwaarden van het vrijstellingsbesluit. Hierbij kwam ze tot de volgende conclusies:

• De belastingdienst stelt dat relatie- en gezinstherapie gericht kan zijn op de gezondheidskundige verzorging van de mens. Het is aan de individuele systeemtherapeut om te bepalen of de behandeling aan dit criterium voldoet en dient dit vast te leggen in de administratie.

• De belastingdienst neemt het standpunt in dat niet alle NVRG-leden zonder meer voldoen aan het kwaliteitscriterium, omdat de vooropleiding in bepaalde gevallen onvoldoende gezondheidskundig gericht is. De belastingdienst geeft een aantal voorbeelden: SPH, SPV, Vaktherapie, Jeugdzorgwerk, en MWD. Therapeuten die deze vooropleidingen hebben gedaan, kunnen alsnog aantonen dat ze aan het kwaliteitscriterium voldoen aan de hand van: een aanvullende gezondheidskundige opleiding (categorie b) en/of relevantie kennis en ervaring (categorie c), bovenop een afgeronde opleiding tot systeemtherapeut. Iedere systeemtherapeut moet zelf kunnen aantonen of hij of zij voldoet aan het kwaliteitscriterium en op basis van welke opleiding en/of relevante kennis en ervaring dat is.

• De belastingdienst concludeert dat relatie- en gezinstherapie gericht is aan de individuele patiënt en daarnaast niet uitgelegd dient te worden als groepssessie.

De standpuntbepaling uit 2022 betekent niet dat in alle gevallen relatietherapie is vrijgesteld van btw. De belastingdienst heeft haar eerdere standpunt in 2024 aangevuld en stelt dat relatietherapie alleen vrijgesteld is van btw wanneer sprake is van een ziekte/stoornis.

Toepassing btw-vrijstelling relatietherapie

De NVRG adviseert om vragen over de toepassing van de btw-vrijstelling neer te leggen bij een belastingspecialist. De vereniging kan helaas niet adviseren in individuele gevallen. Mocht je twijfel hebben of een behandeling een therapeutisch doel heeft en hoe dit aangetoond moet worden, of mocht je willen weten hoe je als niet-BIG-geregistreerd therapeut een gelijkwaardig kwaliteitsniveau kunt aantonen, dan kan je belastingadviseur hier antwoord op geven. Ook is het mogelijk om middels vooroverleg een casus voor te leggen bij je belastingkantoor.

Indien je het in jouw individuele geval niet eens bent met het standpunt van de Belastingdienst, dan kun je uiteraard een bezwaarschrift indienen tegen de voldoening van btw op aangifte.