Michiel, leuk dat je je aanmeldde voor deze rubriek! Kun je me als eerste kort vertellen hoe je systeemtherapeutisch werker bent geworden?
Ruim tien jaar geleden ben ik begonnen met werken op de kliniek van Herlaarhof als sociotherapeut. Vanaf de start vond ik het leuk om ook met ouders te werken. Ik werkte samen met Jeanne, een systeemtherapeute die mij heeft gesteund en geïnspireerd. Met haar kon ik sparren over hoe je nu zodanig ouders onderdeel kon laten zijn van de behandeling van de kinderen, dat het 'samenwerken met' werd in plaats van 'adviseren van'. Die nieuwsgierigheid en zoeken naar manieren om anders te communiceren met ouders, ze echt te betrekken, leidde tot de opleiding tot systeemtherapeutisch werker die ik in 2018 heb voltooid.
De opleiding heeft me een stevige basis en enorm veel tools gegeven die ik nu kan toepassen, het gaat om meer dan alleen het werken in een therapeutische setting, zeker bij de jongeren in de klinische groepen waar ik sta. Met hen is oefenen net zo belangrijk: kinderen en ouders helpen om praktisch toe te passen wat je met ze bespreekt.
'Freeze'
Zo ben ik met een gezin waarvan de oudste van twee jongens bij ons in behandeling was bijvoorbeeld buiten spelactiviteiten gaan doen en leerde ik ze een 'freeze' in te lassen op het moment dat communicatie of gedrag niet prettig meer voelde. Een 'freeze' is dan het moment om even te stoppen, te bespreken wat er gebeurt en hoe verder te gaan.
In het begin laste ik zelf zo'n moment in als ik vermoedde dat het nodig was. Het gezin nam het al snel over. Eerst bij spellen of activiteiten en later ook in andere situaties. Ze vertelden laatst dat ze tijdens een vakantie onderling een 'freeze' hadden gedaan toen ze in een overvolle metro zaten met z’n allen. Geweldig natuurlijk! Omdat het laat zien hoe belangrijk en waardevol oefenen is binnen de systeemtherapie.
Positionering STW
Ik werk bij Herlaarhof op de polikliniek en daarnaast met twee klinische groepen, kinderen van 8-12 jaar en jongeren van 12-18 jaar die bij ons intern behandeling krijgen. We hebben inmiddels een aantal STW-ers als aanvulling op de systeemtherapeuten in onze organisatie en we verdelen de caseload. We kijken naar wie tijd heeft en het beste bij welke casus past.
STW is een nieuwe discipline binnen onze organisatie en positionering is een belangrijk punt. Wat is nu exact het onderscheid tussen ST en STW? We voeren daar constructieve gesprekken over maar zijn er nog niet over uit. Een voorbeeld is dat we vinden dat het verschil onder meer zit in complexiteit van de gezinnen. Maar wat is dan precies de definitie van complex? In de specialistische kinder- en jeugdpsychiatrie is immers alles complex. En hoe beoordeel je dat dan?
Wat helpt, is dat we te maken hebben met een wachtlijst en allemaal onze schouders eronder zetten om zo goed mogelijke hulp te bieden. We werken samen en overleggen. Daarom schuurt de discussie niet, we werken immers aan hetzelfde doel.
Welke rol zie je voor de NVRG als het gaat om positionering van de STW?
Ik zie drie punten waar de NVRG een rol kan spelen voor STW:
1) Faciliteren van gesprekken tussen ST en STW en met de organisatie als geheel. Wat is de plek van systeemtherapie in het algemeen en de ST en STW in het bijzonder? Zodat helder wordt waar je binnen je organisatie of sector tegenaan kunt lopen, hoe je elkaar als leden kunt steunen.
Dit is natuurlijk een doorgaand proces, waar je bij wijze van spreken tien jaar voor kunt uittrekken, vooral omdat we als ST en STW zo’n breed werkveld hebben. In de ouderenzorg loop je tegen andere dingen aan dan in de jeugdzorg, om maar een voorbeeld te geven. Tegelijkertijd vormt die verscheidenheid aan opleidingen, werkveld en achtergronden juist onze kracht!
2) De NVRG is als vereniging de aangewezen plaats om het overzicht te bewaren: waar werken systeemtherapeutisch werkers en hoe worden ze ingezet in de verschillende (soorten) organisaties? Het is prettig als de vereniging nieuwe STW-leden met vragen kan doorverwijzen naar andere leden die in eenzelfde setting werkzaam zijn.
3) De vereniging kan meer doen op het gebied van scholing voor STW. Door ofwel meer aandacht te hebben voor systeemtherapeutisch werkers op algemene studiedagen en congressen, die nu vooral gericht zijn op systeemtherapeuten, of door nascholing speciaal voor STW te organiseren, bijvoorbeeld over het inzetten van spelactiviteiten zoals het bovenstaande 'freeze' voorbeeld.
Meer kleur in het vak
We hebben zo’n geweldig vak! Ik doe mijn werk met enorm veel plezier en ben ook blij dat de discipline systeemtherapeutisch werker er nu is. Daardoor wordt het systemisch gedachtegoed bereikbaarder en laagdrempeliger. Mensen die niet de mogelijkheid hebben een master te volgen, kunnen toch systeemtherapeutisch werken en ook hun collega’s weer inspireren. Zo krijgt het vak meer kleur en wordt het steviger, robuuster.