Leden in beeld: Hesther Selbeck

Hesther, allereerst, hoe is het met je in deze Corona-tijd?

Ja, goed. Het vroeg wel wat aanpassingen, maar heeft me ook inspiratie geboden. Ik heb bijvoorbeeld meer gelegenheid om te schrijven en het ontwikkelen van trainingen. Zo ben ik bezig met het schrijven van een boek over het behandelen van hechtingsproblematiek, angst en de inzet van paarden. Ik geef nog wel therapie, maar even niet in Spanje. Hoewel de ranch waar ik behandel afgelegen ligt in de Pyreneeën, kun je nu niet op Barcelona vliegen.

Kun je iets vertellen over het ontstaan van CPT en over de cliënten met wie je werkt?

Op de ranch in Spanje behandel ik per CPT één jongere met complexe hechting- en psychiatrische problematiek en zijn/haar gezin. Dit zijn jongeren die binnen de psychiatrische jeugdklinieken zijn uitbehandeld.

Ik heb onder andere als gezinstherapeut voor een jeugdkliniek van Triversum gewerkt. Regelmatig kwam ik in de behandelkamer niet verder. Ik zag dan bijvoorbeeld dat het de jongere en zijn/haar ouders, mede door hun overheersende angst niet lukte om te reflecteren op hun relatie en op zichzelf. In de jaren daarvoor had ik in mijn eentje een paardrijdtocht gemaakt door Mongolië. Daar ben ik een ander mens door geworden en mijn therapeutische identiteit veranderde. Ik ben er toen van overtuigd geraakt dat de natuur en dieren ook op cliënten een positieve invloed zouden kunnen hebben. Gedurende een proces van ruim vijf jaar ben ik mijn kennis en inzichten vanuit de psychiatrie, systeemtherapie en paarden gaan combineren en uitwerken. Ik reisde regelmatig heen en weer tussen Nederland en Spanje om met de paarden en het team te trainen. En staat de Contextuele Paardentherapie al een aantal jaar stevig.

Het woord contextueel verwijst naar de omgeving van de ranch als behandelcontext, de natuur, het gezin en zijn omgeving. Ik ben niet contextueel geschoold binnen de systeemtherapie, mijn opleiding deed ik bij het Lorentzhuis.

Is de setting waarin je jongeren ziet van zo’n grote invloed op therapie?

Ja, zeker. Een interne psychiatrische behandelsetting kan voor sommige cliënten psychopathologiserend werken. Met name voor jongeren die net in de puberteit komen en nog weinig eigen identiteit hebben ontwikkeld. Zij kunnen zich gaan gedragen naar hun psychiatrische omgeving. De groep ‘inspireert’ elkaar in hun destructie. Hoe veilig ik mij ook opstelde als behandelaar in de jeugdkliniek, sommige stugge gezinspatronen kon ik niet doorbreken; ouders en kinderen leken zich steeds machtelozer te voelen.

De jongeren en ouders die de CPT volgen, hebben al veel cognitieve therapieën gehad die onvoldoende zijn gebleken. De jongeren zitten vast in destructieve uitingen en zijn meester in sociaal-wenselijk gedrag. Ze weten precies wat een therapeut of hun ouders van ze willen horen en laten hun werkelijke gedachten en emoties niet zien. Bij een paard komen ze daar niet mee weg. Als een jongere zich stoer voordoet terwijl hij verdrietig is, zal het paard hierop reageren. Een paard voelt deze discrepantie. Daarnaast heeft een paard geen oordeel. Paarden antwoorden in het moment, anders dan hun ouders of therapeuten dat doen. Dat zijn jongeren niet gewend. Zodoende kunnen gedachten als “ik doe het niet goed” of "mijn vader houdt niet van me” veranderen. Een paard heeft geen verwachtingen. Hierdoor lukt het jongeren met angst voor bijvoorbeeld afwijzing te ontspannen, waardoor er ruimte ontstaat voor inzicht, reflectie en/of een dialoog met hun ouders, broer(s) en of zusje(s).

Door twee weken met een jongere en zijn/haar gezin in deze context te werken bereiken we een doorbraak in deze stugge patronen. Cliënten komen in contact met hun emoties waardoor er meer begrip ontstaat tussen ouders en kind. Terug in Nederland heeft de jongere nieuwe inzichten en perspectief. Heeft het gezin meer verbinding met elkaar en de natuur.

Je hebt nieuws: er wordt onderzoek gedaan naar het effect van CPT. Vertel!

Ja, geweldig. Ik ben er erg blij mee! Twee jaar geleden gaf ik een training over CPT op het NVRG-Congres. Ramón Lindauer, hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie aan de UvA en werkzaam bij het AMC en de Bascule, was een van de deelnemers. We raakten in gesprek over een gezamenlijke interesse naar werkzame factoren van paarden in therapie en de CPT. En mijn behoefte aan wetenschappelijk ‘bewijs’. We zijn erover in contact gebleven. Lindauer heeft vorig jaar aangeboden om een van zijn promovenda bij het AMC onderzoek te laten doen. Dat is begin dit jaar gestart.

Inmiddels hebben we acht gezinnen bereid gevonden om deel te nemen. We meten cliënten voor, tijdens, en na een CPT aan de hand van hechtingsvragenlijsten en individuele psychologische klachtenlijsten. Zowel de individuele als de hechtingsvragenlijst over de relatie met de ouders wordt onderzocht; de effectiviteit van de behandeling met als optie het ontwikkelen van onderzoeksinstrumenten. Bijvoorbeeld over de relatie tussen het gedrag van een paard en gezinsdynamieken.

Wat we ook in gedachten hebben, is om de ‘harde’ psychiatrische behandelingen zoals Electroshock Therapy, te vergelijken met zachtere gevoels- en lichaamsgerichte behandelingen zoals paardentherapie, bijvoorbeeld bij meisjes die aan dissociatieve angst en anorexia lijden.

Wat wil je meegeven aan andere NVRG-leden?

Ik wil ze graag oproepen op laagdrempelige wijze dieren en natuur te betrekken in systeemtherapie zodat cliënten indirect in contact komen met lichaam en emoties en hierdoor verbinding ontstaat. Cliënten kunnen bijvoorbeeld hun hond meenemen in de behandelkamer. Hij biedt nabijheid en troost. Als je in een instelling werkt: ga in gesprek met het leidinggevend bestuur over het toelaten van dieren. Dieren kunnen op een geheel andere wijze een gevoel van innerlijke veiligheid en rust bieden waardoor gezinsdynamieken muteren. Zeker in deze veranderlijke tijd kunnen zij een ware therapeutische aanvulling zijn op de behandelaar.

Wil je ook geïnterviewd worden voor deze rubriek of iemand aandragen, mail dan naar nvrg@nvrg.nl.