Leden in beeld: Gert-Jan Masselink

Gert-Jan Masselink werkt als ambulant hulpverlener en systeemtherapeutisch werker bij stichting Vrouwenopvang Rosa Manus. Wij gingen met hem in gesprek over de meerwaarde van systemisch werken in deze tak van hulpverlening en het inbedden van systemisch werken binnen organisaties. Lees je mee?

Gert-Jan foto


Gert-Jan, leuk om met je in gesprek te gaan! Wil je jezelf voorstellen aan de lezers van deze rubriek?

Ik ben Gert-Jan Masselink, ik werk sinds een jaar of drie bij vrouwenopvang Rosa Manus. Als hulpverlener ben ik begonnen bij Jeugdzorg, direct na mijn afstuderen van de Sociale Academie, zo heette dat nog. Toen ik daar enkele jaren zat, maakte ik een casus mee waarbij een meisje om het leven kwam door eergerelateerd geweld. Ik was daar niet als enige bij betrokken en ben er goed doorheen gekomen maar het is zware problematiek voor iemand die vers van de opleiding komt.

Dat droeg wel bij aan het gevoel dat ik iets anders wilde. Ik ben de theateropleiding gaan doen en heb 13 jaar als acteur en theaterdocent gewerkt. Toen ik merkte dat ik wat te veel een ‘lesboer’ werd en door de kredietcrisis zo’n beetje alle subsidies werden stopgezet, was het voor mij een goed moment om terug te gaan naar mijn oude liefde ‘de hulpverlening’.

Na een aantal tijdelijke contracten elders kwam ik bij Rosa Manus en daar werk ik nu ruim drie jaar in de ambulante hulpverlening.

Hoe ben je in aanraking gekomen met het systemisch gedachtegoed?

Voor Rosa Manus heb ik ook in de opvang gewerkt en ik was geïnteresseerd in het ambulante werk. De spelregel was dat als je dat wilde, je op z’n minst de vierdaagse training ‘Systemisch werken met paren in geval van huiselijk geweld’ bij Anne Koning moest doen. Dat heb ik gedaan en daardoor werd ik gegrepen door het systemisch werken, ik wilde meer!

De opleiding tot systeemtherapeutisch werker heb ik gevolgd bij Forta Opleidingen. Daarna heb ik me ingeschreven bij de NVRG. Het was me echter nog wat te weinig dus ik heb me aangemeld voor de opleiding tot systemisch counselor bij de Interactie Academie. Daar ben ik nu aan het afstuderen.

Als je ons eens meeneemt in je werk, wat betekent systemisch werken in de vrouwenopvang?

Kijk, als je in de media verhalen hoort over huiselijk geweld gaat het vaak over de uni-directionele geweldzaken waarbij de man de pleger is en de vrouw het slachtoffer. Die zaken zijn er, zeker. In 80-90% van casussen die bij ons binnenkomen, is er echter sprake van een dynamisch proces waarbij je eigenlijk niet kunt zeggen dat één partner de narcistische, gewelddadige pleger is zoals die vaak wordt beschreven in de media.

We zien vooral mannen en vrouwen die worstelen met het vormgeven van hun rol binnen een moderne relatie. Het zijn vaak mensen zoals jij en ik die soms ook nog andere problemen hebben, bijvoorbeeld op het gebied van werk, of schulden. Ze proberen, eenvoudig gezegd, daarnaast ook hun weg te vinden in relaties.

Sommige mensen weten niet goed hoe ze zich moeten gedragen binnen de ‘moderne romantische relatie’. In tegenstelling tot vroeger, waar genderrollen duidelijk waren, wordt nu meer creativiteit en aanpassing gevraagd van beide partners. Een nieuw evenwicht. Als je bij het zoeken naar de juiste balans stress ervaart, om welke redenen dan ook, kan het uit onmacht escaleren. Dat kon vroeger natuurlijk ook, maar toen waren de genderrollen meer afgebakend en daarmee was er vaker evenwicht. Ik wil natuurlijk niet terug naar die tijd, maar ik wil zoeken met cliënten om hun nieuwe rol vorm te geven. Overigens wordt het huiselijk geweld ook regelmatig door vrouwen geïnitieerd, meestal vanuit verlatingsangst of verdediging.

Voor ons als hulpverleners betekent het dat onze eerste prioriteit natuurlijk is dat het weer veilig wordt binnen relaties. Wanneer partners bij elkaar blijven, werken we veel met de Time-Out methode en maken daarna verdere veiligheidsafspraken die voor beide partners goed moeten voelen.

Ik ga actief met beide partners aan de slag om vanuit een onveilige situatie te komen tot een situatie waarin we aan onderliggende problemen kunnen werken. Dat proces kan soms wel een jaar duren. De vrouwenopvang is er dus niet alleen voor de directe crisissituaties, zoals vaak wordt gedacht.

Verschil met ‘Blijf-van-mijn-Lijf’ van vroeger

Een groot verschil met de Blijf-van-mijn-Lijf huizen van vroeger, waarbij vooral werd ingezet op partners die weg zouden gaan, is dat we nu veel vaker met beide partners aan de slag gaan om veiligheid te creëren. We betrekken het netwerk er ook bij. Als er kinderen in het spel zijn, zitten we vaak met het hele gezin.

Dat vraagt onder meer van ons dat we volhouden: ook als een cliënt meerdere keren niet thuis is bij een afspraak, blijven wij proberen. Een dossier proberen we pas af te sluiten wanneer we cliënten vanuit risicogestuurde zorg naar herstelgerichte zorg kunnen overdragen.

Hoe is het systemisch werken en denken ingebed in jouw organisatie?

Bij ons is dat gelukkig volledig omarmd. Ik heb me daarvoor ook echt hard gemaakt. Sinds oktober maak ik deel uit van een vakspecialistenteam binnen onze organisatie, op het onderdeel systemisch werken.

Het systemisch werken is stevig ingebed in het nieuwe beleidsplan voor de komende jaren, ook wat betreft scholing en budget. Met de Interactie Academie ben ik nu bezig om een tiendaagse in-company training over systemisch werken op te zetten voor hulpverleners en woonbegeleiders zodat elke afdeling ervan doordrongen wordt. Na die tien dagen pak ik het stokje over en wil ik er intern verder op voortbouwen. Daarnaast ben ik aan het nadenken over hoe we meer met systeemtherapeuten kunnen gaan samenwerken, op uurbasis bijvoorbeeld. Het is goed om een lijntje te hebben met een systeemtherapeut die het werkveld van huiselijk geweld goed kent.  

We zijn bezig met systemische intervisie tussen collega’s. Voorheen organiseerde ik vrijblijvende ‘inloopintervisies’ maar we willen dat echt gemeengoed maken, naast de opleiding. Die intervisies zijn nu niet meer vrijblijvend, mijn leidinggevende is zo enthousiast dat het een verplicht onderdeel wordt van het takenpakket.

Onderscheiden op organisatieniveau

Door het systemisch werken in te bedden onderscheid je je niet alleen op het niveau van de hulpverlener maar ook op organisatieniveau. Door ons te gaan ontwikkelen van specialisten-organisatie naar expert-organisatie kunnen we andere instellingen beter helpen bij casussen of bijvoorbeeld door voorlichting te geven.

Kijk, ik kwam binnen op een moment dat de organisatie er ook klaar voor was. Het was de laatste jaren wel duidelijk dat het onvoldoende werkt om mensen te isoleren of uit een systeem weg te halen. Dus we waren ook op zoek naar ‘wat kunnen we dan wel?’ en het systemisch werken, werkt natuurlijk! Je kunt echt het verschil maken voor cliënten, zeker in deze sector.

Hoe helpt het lidmaatschap van de NVRG je en wat kan de NVRG nog meer doen voor jou en andere systeemtherapeutisch werkers?

Nou, ik heb hier de STW-opleiding gedaan. In België gaan ze een stap verder en beslaat de opleiding tot systemisch counselor drie jaar. Eerst kies je daar specialisaties en daarna ga je afronden in een intensief supervisiejaar.  Voor Nederland zou ik me heel goed voor kunnen stellen dat we aan de STW-opleiding een specialisatiejaar toevoegen. Te denken valt bijvoorbeeld aan partnerrelatiegesprekken of gezinsgerichte benadering. Ik had na mijn eenjarige opleiding wel behoefte aan meer verdieping.

Ook heb ik behoefte aan intervisie met andere systeemtherapeutisch werkers. Ik heb daar ook wel naar gezocht in de regio waar ik werk maar het lukte niet om andere STW’ers te vinden. Daar zou ik nog wel meer behoefte aan hebben. Meer contact, meer nascholing en een plek waar je informatie kunt vinden.