Hoe gezinsprofielen helpen bij gerichte aanpak huiselijk geweld. Terugblik studieavond sectie Forensische Systeemtherapie

'Aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling; op basis van gezinsprofielen naar zorg- en beschermingsarrangementen'.

Dit webinar maakte deel uit van de reeks studieavonden die de sectie Forensische Systeemtherapie dit jaar organiseert rondom het thema “je ziet het pas als je het weet”. In mei was Heleen van der Wel aan het woord om iets te vertellen over duurzaam samenwerken na scheiding. Op 30 november zal het volgende webinar plaatsvinden over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen broers en zussen. Dat belooft weer interessant te worden. Je kunt je via deze link hiervoor inschrijven. Lees hier meer over de inhoud van deze studieavond. 

Katinka Lünneman vertelde ons dat dat kindermishandeling pas sinds de jaren '70 door kinderartsen op de kaart is gezet. Ook is het nog niet zo lang geleden dat de twee werelden van huiselijk geweld en kindermishandeling samen werden gebracht. Zo vertelde ze bijvoorbeeld dat uit onderzoek is gebleken dat er meer kans is op kindermishandeling als er ook sprake is van partnergeweld en dat partnergeweld vaak vooraf gaat aan kindermishandeling. Daarnaast is bijvoorbeeld ook gebleken dat partnergeweld tussen ouders net zoveel impact heeft op een kind als wanneer een kind zelf is mishandeld.

Vanuit actiegericht onderzoek heeft het Verwey-Jonker instituut via casestudies (gesprekken met slachtoffers/plegers en professionals rond een casus), (groeps)gesprekken met professionals en literatuuronderzoek onderzocht welke zorg- en beschermingsarrangementen nodig zijn om een effectieve aanpak bij huiselijk geweld en kindermishandeling te bieden, passend bij de aard, ernst en context van de problematiek. Op basis van dit onderzoek zijn vijf gezinsprofielen opgesteld:

• intieme terreur (patroon van dwang en controle versus situationeel partnergeweld),
• gezin in de stress
• complexe conflictscheidingen
• kindgedrag en opvoedstress
• langdurige zorg.

Gerichte hulp per gezinsprofiel

Hoewel de profielen overlap kennen, onderscheiden ze zich in de problematiek die op de voorgrond staat. Katinka heeft de verschillende subtypes toegelicht met de bijbehorende kenmerken, onderliggende risicofactoren en impact. Ook gaf zij uitleg over werkzame elementen passend bij elk profiel. In geval van intieme terreur bijvoorbeeld zou de hulpverlening zich met name moeten richten op bescherming. De enige optie voor het slachtoffer is dan weggaan met steun. Partnerrelatietherapie is in zo’n geval een contra-indicatie. Bij gezinnen in stress is bijvoorbeeld partnerrelatietherapie wel helpend. Dit geeft het belang aan om goed onderscheid te kunnen maken tussen de profielen.

Volgens Katinka is een belangrijke conclusie van het onderzoek dat het alleen beter gaat met gezinnen als eerst het geweld in een gezin echt is gestopt, gevolgd door passende hulp. Behandeling gericht op veiligheid en tegelijkertijd gericht op risicofactoren kan samengaan. Katinka pleit hier juist voor: "wacht niet met behandeling totdat er veiligheid is. Laat deze gezinnen niet in de steek!” Andere tips van Kantinka: vraag goed door naar geweld. Wie doet wat tegen wie en met welke impact? Vraag goed door op risicofactoren en besteed aandacht aan middelengebruik. Kijk of ouders ontlast kunnen worden en houd aandacht voor het kind/de kinderen. Voor kinderen is het belangrijk om een vertrouwenspersoon te hebben.

In de break-out groepen wisselden de deelnemers daarna actief met elkaar uit over de theorie. Hieruit kwamen interessante inzichten en ook herkenning naar voren. Samenwerking in de keten lijkt essentieel bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Het spreken van dezelfde taal, dezelfde visie hebben op de problematiek en aanpak. De gezinsprofielen kunnen hierbij helpen. En hopelijk draagt dit webinar hier ook aan bij. Gezien de actieve bijdrage van de maar liefst 60 deelnemers is een mooie stap gezet in het ineen slaan van de handen bij huiselijk geweld en kindermishandeling.

Interessante links:

Kwestie van lange adem. Kan huiselijk geweld echt stoppen?  - Verwey-Jonker Instituut

Op zoek naar beschermingsarrangementen (Verwey-jonker.nl)

Verschillend perspectief, samen kijken. Over kindermishandeling, geweld in relaties en systeemgerichte bescherming. Dr. Mr. Katinka D. Lünneman. Hogeschool Utrecht. 

Augeo Kennis - Gezinsprofielen - Augeo Special - Gezinsprofielen: Hulpmiddel om geweldspatronen binnen gezinnen te herkennen